Thế giới quan là gì? Vai trò của thế giới quan như thế nào?

1. Thế giới quan là gì ?

Thế giới quan là tập hợp các quan điểm, quan niệm của mỗi người về thế giới xung quanh hay về bản thân trong thế giới quan đó. Nó giúp họ xác định mục tiêu, ý nghĩa của cuộc sống và chọn lựa được hướng đi phù hợp với những mục tiêu và lý tưởng đó.

Mỗi người sẽ có một cái nhìn về thế giới riêng biệt, phụ thuộc vào cách  mà họ quan sát và đánh giá các sự vật hoặc sự việc. Chúng ta không thể ép buộc người khác chấp nhận quan điểm của mình và yêu cầu họ phải có quan điểm tương tự mình.

Thế giới quan được hình thành từ các hoạt động thường ngày trong cuộc sống của chúng ta. Thông qua các hoạt động thực tiễn đó chúng ta phát triển được hoạt động nhận thức. Trong đó, hoạt động thực tiễn và hoạt động nhận thức thì có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành nên thế giới quan của mỗi người.

2. Những thành phần nào tạo nên thế giới quan

Thế giới quan của mỗi người sẽ được hình thành từ nhiều sự kết và nhiều yếu tố khác nhau. Và được thể hiện qua các phần sau:

2.1 Tri thức

Tri thức thường được hiểu là tập hợp các quan điểm, kiến thức và lý thuyết mà con người sở hữu và xây dựng nó thông qua quá trình học hỏi, nghiên cứu và trải nghiệm. Đây là cách nhìn nhận và hiểu biết về thế giới, xã hội, tự nhiên, khoa học, văn hóa và mọi khía cạnh của cuộc sống.

Tri thức thường bao gồm những quan điểm được hình thành từ việc tiếp nhận thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm sách vở, truyền thông, giáo dục học thuật và trải nghiệm cá nhân. Đây chính là cơ sở để hình thành nên thế giới quan.

2.2 Niềm tin

Sau khi hình thành được kiến thức, thì sẽ hình thành ra niềm tin. Niềm tin là cách con người nhìn nhận và hiểu về thế giới xung quanh dựa trên tín ngưỡng, niềm tin, và quan điểm về các vấn đề về đạo đức, tôn giáo, và triết học. Nó bao gồm các quan điểm về ý thức, vũ trụ, đạo lý, nguyên tắc và giá trị mà một người hoặc một cộng đồng tin tưởng và tuân theo. 

Niềm tin thường bao gồm là những niềm tin về nguyên tắc về cuộc sống và niềm tin về cái đúng sai, về mục đích và ý nghĩa của cuộc sống, cũng như về mối quan hệ giữa con người và vũ trụ.

2.3 Lý tưởng

Nó là một hệ thống giá trị và nguyên tắc mà người ta hy vọng và khao khát thực hiện trong cuộc sống hàng ngày. Thế giới quan lý tưởng thường bao gồm các khái niệm về công bằng, tự do, hòa bình, tôn trọng, lòng nhân ái và phát triển cá nhân và xã hội.

Đối với mỗi người, thế giới quan lý tưởng có thể khác nhau tùy thuộc vào môi trường văn hóa, giáo dục, trải nghiệm cá nhân và giá trị cá nhân. Tuy nhiên, nó thường gắn liền với mong muốn tạo ra một cộng đồng và một thế giới tốt đẹp hơn, nơi mọi người có cơ hội phát triển và sống hạnh phúc.

3. Các loại thế giới quan

Thế giới quan có thể được phân loại theo nhiều cách khác nhau, dựa theo Mác-LêNin thì thế giới quan là gì? được phân loại thành các thế giới quan sau:

3.1 Thế giới quan huyền thoại

• Thế giới quan huyền thoại là cách nhìn của người nguyên thủy về thế giới xung quanh. Ở đó, họ tập trung chủ yếu vào cảm xúc và khả năng tưởng tượng, thường thần thánh hóa và kết hợp chúng với lý trí và hiện thực khi đánh giá và xây dựng quan điểm về thế giới xung quanh.

• Trong thế giới huyền thoại, con người thường tìm cách diễn đạt và hiểu về các hiện tượng tự nhiên bằng cách sử dụng trí tưởng tượng. Các sự kiện bí ẩn, hiện tượng kỳ lạ thường được giải thích thông qua những câu chuyện, truyền thuyết và huyền thoại.

• Ví dụ: Thần thoại về nguồn gốc con người và dân tộc Việt Nam thường kể về các huyền thoại như “Mười hai bà mụ” giải thích nguồn gốc sinh ra của con người, hay như truyền thuyết về “Lạc Long Quân – Âu Cơ” giải thích về nguồn gốc dân tộc Việt Nam, hoặc là câu chuyện “Thần lúa” giải thích về nguồn gốc của các loài thực vật.

3.2 Thế giới quan tôn giáo

• Thế giới quan tôn giáo là biểu hiện của quan điểm sùng bái và tín ngưỡng của con người đối với một thực thể siêu nhiên, mà thông qua đó họ có niềm tin và hy vọng vào một thế giới tốt đẹp hơn so với thế giới hiện tại.

• Ví dụ, trong đạo Thiên Chúa giáo, có câu chuyện về Adam và Eva là hai người đầu tiên được tạo ra bởi Thiên Chúa. Họ sống trong Vườn Địa Đàng, nơi có “cây biết điều thiện, và biết điều ác” . Vì họ đã không tuân theo lệnh của Thiên Chúa và đã ăn trái cấm. Theo đạo Thiên Chúa giáo, hành động sai lầm của Adam và Eva được giải thích nguồn gốc của tội lỗi và khổ đau trong thế giới này. 

• Các thế giới quan tôn giáo thường chứa đựng giá trị về đạo đức, cách sống và tạo ra một cảm nhận về mục đích cuộc sống và định hình con người theo các quy tắc và giáo lý được truyền đạt bởi đạo lý tôn giáo.

3.3 Thế giới quan triết học

• Thế giới quan triết học không chỉ là cách nhìn của mỗi người về thế giới mà còn là kết quả của sự phát triển của tư duy và triết học trong xã hội. Nó phản ánh cách con người xem xét và hiểu biết về thế giới xung quanh thông qua việc xây dựng hệ thống khái niệm, phạm trù, lý luận và quy luật.

4. Vai trò của thế giới quan như thế nào?

Thế giới quan đóng vai trò quan trọng trong cách chúng ta nhìn nhận và hiểu về thế giới xung quanh. Đây là một hệ thống những quan điểm, giả thuyết, giá trị và niềm tin về tự nhiên, vũ trụ, con người và các vấn đề về  tinh thần, văn hóa, xã hội. Vậy vai trò của thế giới quan là gì?

• Thế giới quan không chỉ là cách chúng ta nhìn nhận thế giới xung quanh mà còn là nền tảng định hình nhân cách, hành vi, đạo đức và chính trị của chúng ta. Nó ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của cuộc sống, từ hành động thực tế đến quá trình nhận thức thế giới và tự nhận thức bản thân

• Thế giới quan cung cấp hướng dẫn cho con người về lý tưởng sống, mục tiêu, và cách thức hoạt động cụ thể. Nó giúp chúng ta xác định mục đích và ý nghĩa của cuộc sống, và thông qua đó, chúng ta xác định cách chúng ta hành động và tư duy.

• Thế giới quan cũng là công cụ để con người nhìn nhận và đánh giá thế giới xung quanh và bản thân mình. Nó giúp chúng ta hiểu rõ hơn về môi trường sống và tự nhận biết về mục tiêu và ý nghĩa sống, từ đó xác định được cách tiếp cận và hướng đi phù hợp trong cuộc sống.

Với sự phát triển của xã hội hiện nay, tầm quan trọng của việc hiểu và phát triển thế giới quan ngày càng trở nên rõ ràng hơn. Sự trưởng thành của mỗi cá nhân và của xã hội nói chung cũng phụ thuộc nhiều vào việc hiểu rõ và xây dựng một thế giới quan tích cực và phát triển.

5. Kết luận

Mong rằng, các thông tin mà mình đã chia sẻ trên đây, đã giúp bạn có một cái nhìn sâu sắc hơn về định nghĩa thế giới quan là gì?. Và bạn hãy xây dựng cho mình một thế giới quan tích cực, một định hướng xã hội và tư duy phù hợp đối với môi trường xã hội ngày càng phát triển hiện nay.